ขอบคุณ

ขอบคุณ

คุณย่าสังวาลย์ นักพรานบุญ

ที่ให้ข้อมูลในการทำโครงงานและให้ใช้สถานที่พร้อมทั้งวัสดุอุปกรณ์ต่างๆอย่างครบถ้วน

กลุ่มทอเสื่อ...ทอวัฒนธรรม

ผู้จัดทำโครงงาน

ผู้ให้ข้อมูล และสถานที่ในการดำเนินงาน

ผู้ให้ข้อมูล และสถานที่ในการดำเนินงาน

นางสังวาลย์ นักพรานบุญ
อายุ 65 ปี เกิด พ.ศ. 2488
บ้านเลขที่ 71 หมู่ 2 ตำบลทับสวาย
อำเภอห้วยแถลง จังหวัดนครราชสีมา
ประวัติการทอเสื่อ ทอเสื่อมา 10 ปี โดยเริ่มต้นจากการทอเสื่อแบบนั่งพื้น ซึ่งจะใช้ฟืมแบบที่ทอกันสองคน แล้วก็ดัดแปลงมาทอโครงกี่แบบทอผ้าไหม ซึ่งใช้กระสวยด้วย
หมู่บ้านทับสวาย ทอมาประมาณ 30 ปีมาแล้ว ซึ่งแต่ก่อนจะไม่มีการย้อมสีเพื่อให้เกิดความสวยงามเลย ซึ่งจะทอแบบสีธรรมดา หรือถ้าจะย้อมก็จะใช้สีจากธรรมชาติ

ภาพประกอบขั้นตอนการทำกิจกรรม

ทอเสื่อ...ทอวัฒนธรรม
ภาพประกอบขั้นตอนการทอเสื่อ

อุปกรณ์การตัดกก
ใช้มีดบาง เคียว ในการตัดกก

ต้นกก
วิธีการปลูกง่ายมาก แค่นำดอกของกกมาเสียบในดิน แล้วหมั่นดูแลรักษาเป็นประจำ

การตัดกก
จับที่ลำต้นของกก แล้วใช้มีดตัดห่างจากโคนประมาณ 1 นิ้ว
แล้วก็จะเกิดลำต้นใหม่ขึ้นมา


การตัดดอกกก

จะตัดที่บริเวณดอกของกกออกเพื่อที่จะสอยต่อไป

การสอยกก
จะสอยออกเป็นเส้นๆแล้วแต่ขนาดของกก ถ้าหากลำต้นเล็กๆจะผ่าครึ่งเลย ถ้าลำต้นใหญ่ๆก็จะแบ่งต้นละ 4-5 เส้น

การตากกก
เมื่อสอยกกเสร็จเรียบร้อยแล้ว ก็จะนำมาตากแดดโดยจะขยายกกออกให้ถูกแดดมากที่สุด ตากไว้ 1-2 วัน


กกตากแห้ง
เมื่อตากแห้งแล้ว ก็มัดเก็บไว้ โดยเก็บไว้ในที่ไม่อับชื้น ซึ่งจะทำให้ไม่เกิดรา


การย้อมสีกก
จะใช้สีย้อมกกต้มในน้ำเดือด แล้วนำกกลงไปในหม้อย้อมสี ทิ้งไว้ 2-3 ชั่วโมง
แล้วจึงนำขึ้นมาตาก


กกที่พร้อมทอ
ได้ทั้งกกที่ย้อมสีและที่ยังไม่ย้อมสีแล้ว

การแช่กก
จะแช่กกไว้เพื่อที่จะกกจะอ่อน ง่ายต่อการทอ
โดยจะแช่ครึ่งชั่วโมง แล้วนำขึ้นมาห่อผ้าหรือพลาสติกไว้ทอ ที่ห่อไว้เพื่อที่จะให้ความชุ่มชื้นแก่กกตลอด



โครงกี่ทอเสื่อ
(หมู่บ้านทับสวายจะใช้โครงกี่แบบนั่งทอ โดยดัดแปลงมาจากโครงกี่ทอผ้าไหม)



กกที่พร้อมทอ

การทอเสื่อ

สอดกกเข้าไปในรูของกระสวย

วิ่งกระสวยเข้าไปในรางเส้นเอ็น


จัดกกให้เท่ากันในแต่ละด้าน แล้วค่อยไพ
*(การไพคือการมัดกกให้แน่นติดกับเส้นเอ็นในแต่ละด้าน
โดยการไพสลับกันแต่ละข้าง)

นำฟืมมาตีเข้าให่แน่น

แล้วทำเช่นนี้ต่อไปเรื่อยๆจนสุดผืน
เมื่อเสร็จแล้วก็ดึงออกมาจากโครงกี่แล้วจึงนำมาเย็บเส้นเอ็นที่หัว-ท้ายผืนให้เรียบร้อย

หากอยากได้ลายเช่นใดจึงดัดแปลงลายมาทำได้ตามใจชอบ

แล้วก็ได้เสื่อสำเร็จ
นำไปใช้ประโยชน์ได้ตามใจชอบ โดยจะนำไปปูเพื่อนั่งเล่น หรือนำมาประดับตกแต่งบ้านก็ได้

ใบงาน

2.ให้เขียนประเมินผลงานโครงงานที่นักเรียนได้จัดทำ
ชื่อโครงงาน ทอเสื่อ...ทอวัฒนธรรม
ชื่อผู้รับผิดชอบโครงงาน
นางสาวพรประภา เอี่ยมรัมย์ เลขที่ 1
นางสาวพิมพ์พร ชื่นมะเริง เลขที่ 2
นางสาวเนตรนภา พิมพ์ปรุ เลขที่ 26
นางสาวรัชนีกร นักพรานบุญ เลขที่ 27
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่4/3

จุดมุ่งหมายของโครงงาน
1. เราสามารถใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์
2. ทำให้เรามีประสบการณ์ในการทอเสื่อ
3. สืบสานวัฒนธรรมการทอเสื่อ
4. สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน
ขั้นตอนการปฏิบัติงาน
1. การวางแผนงาน
2. ศึกษาค้นคว้าหาขอมูล
3. ลงมือปฏิบัติงานตามที่วางแผนไว้
4. ส่งงาน
5. ประเมินผลงาน
ข้อสังเกตระหว่างปฏิบังาน
1. ความเหมาะสมของระยะเวลา
2. การปฏิบัติ
3. ผลการปฏิบัติ
4. ข้อบกพร่อง
5. จุดเด่น

ใบงาน

ความสำคัญของโครงงาน
เพื่อให้ได้รู้จักความเป็นมาของเสื่อ การทอเสื่อ วัสดุอุปกรณ์ในการทอและส่งเสริมภูมิปัญญาชาวบ้านและอนุรักษ์วัฒนธรรมท้องถิ่นประจำหมู่บ้านทับสวาย
วิธีดำเนินงาน
1. จัดเตรียมอุปกรณ์ในการตัดกก
· มีดบาง
· เคียว
2. การตัดกก จับที่ลำต้นของกก แล้วใช้มีดตัดห่างจากโคนต้นประมาณหนึ่งนิ้ว
3. เมื่อตัดต้นกกแล้วก็นำมาคัดขนาด
4. ตัดดอกออก
5. นำมาสอยออกเป็นเส้นๆ
6. เมื่อสอยเสร็จแล้ว ก็จะนำมาตากแดดโดยจะขยายออกให้ถูกแดดมากที่สุด ตากไว้ 1-2 วัน
7. เมื่อตากกกแห้งแล้วก็มัดเก็บไว้ โดยไม่เก็บไว้ในที่ชื้น
8. หากต้องการที่จะเพิ่มสีสันของเสื่อก็จะนำไปย้อมสี จะใช้หม้อหรือปิ๊บก็ได้ นำมาใส่น้ำแล้วตั้งไฟ พอน้ำเดือดก็จะเทสีย้อมลงไป แล้วนำกกมาใส่ในหม้อสีที่เดือดทิ้งไว้ 2-3ชั่งโมง จึงนำออกมาตากแดดให้แห้ง
9. ก่อนการทอเสื่อก็ควรนำไปแช่น้ำก่อน โดยจะแช่ไว้ครึ่งชั่วโมง แล้วนำมาห่อผ้าหรือถุงพลาสติก
10. การทอเสื่อ
· สอดกกเข้าไปในรูกระสวย
· วิ่งกระสวยเข้าไปในรางเส้นเอ็น
· จัดให้เท่ากันในแต่ละด้าน
· นำฟืมมาตีเข้าให้แน่น
· ทำเช่นนี้ต่อไปเรื่อยๆจนสุดผืน
11.เมื่อเสร็จแล้วก็ดึงเสื่อออกจากโครงกี่ แล้วเย็บเส้นเอ็นที่หัวท้ายผืนให้เรียบร้อย
12.ได้เสื่อสำเร็จสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้
สรุปและข้อเสนอแนะ
การนำต้นกกมาทำขั้นตอนต่างๆ แล้วนำมาทอเสื่อโดยใช้โครงกี่มาเป็นอุปกรณ์ในการทอ เมื่อทอออกมาเสร็จเรียบร้อยแล้ว ก็สามารถนำไปใช้ประโยชน์ต่างๆได้ เช่น ใช้ปูรองนั่งเล่น ใช้ประดับตกแต่งบ้านเรือน เป็นต้น
เอกสารอ้างอิง
นางสังวาลย์ นักพรานบุญ ผู้สอน

ใบงาน

ใบงาน
สาระสำคัญ
การเขียนรายงานความสำเร็จของโครงงาน เพื่อให้ทราบระยะเวลาในการทำโครงงาน ขั้นตอนการปฏิบัติงาน ปัญหาและอุปสรรคต่างๆที่เกิดขึ้นจะได้ปรับปรุงและพัฒนาในการทำโครงงาน
จุดประสงค์การเรียนรู้
เขียนรายงานความสำเร็จของโครงงานได้
กิจกรรมที่นักเรียนต้องทำ
1. ให้เขียนรายงานโครงงานที่นักเรียนได้จัดทำ
ชื่อโครงงาน ทอเสื่อ...ทอวัฒนธรรม
ชื่อผู้ทำโครงงาน
1. นางสาวพรประภา เอี่ยมรัมย์ เลขที่ 1
2. นางสาวพิมพ์พร ชื่นมะเริง เลขที่ 2
3. นางสาวเนตรนภา พิมพ์ปรุ เลขที่ 26
4. นางสาวรัชนีกร นักพรานบุญ เลขที่ 27
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/3
อาจารย์ที่ปรึกษา
ครูศิริพร วีระชัยรัตนา

การอภิปรายเพื่อปรับปรุงพัฒนาโครงงาน

การอภิปรายเพื่อปรับปรุงพัฒนาโครงงาน
สาระสำคัญ
เมื่อเสร็จสิ้นโครางงานหนึ่งนักเรียนที่จัดทำโครงงานก็จะนำความรู้และประสบการณ์ต่างๆที่ได้ทำกิจกรรมไปแล้วนั้นมาอภิปรายเพื่อปรับปรุงและพัฒนาโครงงานครั้งต่อไป
จุดประสงค์
อภิปรายเพื่อปรับปรุงพัฒนาโครงงานได้
กิจกรรมที่นักเรียนต้องทำ
ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ให้เข้าใจ
1. ความรู้และประสบการณ์ที่ได้รับจากการทำโครงงานของนักเรียนมีดังนี้
ตอบ ได้เรียนรู้ว่าเสื่อทำมาจากต้นกก ได้สัมผัสการทอเสื่อที่แท้จริง ได้ทดลองทอเสื่อและได้รับการต้อนรับที่ดีจากผู้ฝึกสอนการทำงานทุกครั้ง
2. การปฏิบัติงานที่ไม่มีปัญหาดังนี้ ตอบ ในการเรียนรู้การทอเสื่อไม่ต้องจัดเตรียมอุปกรณ์มากมาย ได้ศึกษาและทำโครงงานได้รวดเร็วขึ้น
3. ข้อผิดพลาดในการทำโครงงานและการแก้ไขดังนี้
1. ข้อผิดพลาด สมาชิกมาไม่ครบ การแก้ไข นัดกันให้เรียบร้อย
2. ข้อผิดพลาด งานที่จัดเตรียมยังไม่เรียบร้อย การแก้ไข จัดเตรียมงานให้พร้อม

สารบัญ

สารบัญ

เรื่อง หน้า

การอภิปรายเพื่อปรับรุงพัมนาโครงงาน 1
ใบงาน 2-4

ภาพขั้นตอนการทำกิจกรรม 5-13

ขอบคุณ 14

คำนำ ก.

สารบัญ ข.

คำนำ

คำนำ
รายงานเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาการงานอาชีพและเทคโนโลยี คอมพิวเตอร์ (ง 40202) จัดทำขึ้นเพื่อส่งเสริมงานพื้นบ้าน และการอนุรักษ์ภูมิปัญญาชาวบ้าน ของหมู่บ้านทับสวาย ซึ่ได้จัดทำในเรื่อง การทอเสื่อ ได้แก่ การตัดกก การสอย การตากก การย้อมสี และการทอเสื่อ รวมทั้งการนำไปใช้ประโยชน์
การจัดทำครั้งนี้ คณะผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะได้รับการตอบรับเป็นอย่างดีกับผู้อ่านทุกท่าน เพื่อให้ได้ความรู้เกี่ยวกับเสื่อเพิ่มมากขึ้น



ทอเสื่อ...ทอวัฒนธรรม
นางสาวพรประภา เอี่ยมรัมย์
นางสาวพิมพ์พร ชื่นมะเริง
นางสาวเนตรนภา พิมพ์ปรุ
นางสาวรัชนีกร นักพรานบุญ
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/3
คณะผู้จัดทำ

สมาชิกในกลุ่ม

สมาชิกในกลุ่ม
ทอเสื่อ...ทอวัฒนธรรม

นางสาวพรประภา เอี่ยมรัมย์

นางสาวพิมพร ชื่นมะเริง

นางสาวเนตรนภา พิมพ์ปรุ

นางสาวรัชนีกร นักพรานบุญ

โครงงานการศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่น

โครงงาน

โครงงานการศึกษาภูมิปัญญท้องถิ่น อำเภอห้วยแถลง จังหวัดนครราชสีมา

เรื่องทอเสื่อ...ทอวัฒนธรรม บ้นทับสวาย ตำบลทับสวาย อำเภอห้วยแถลง จังหวัดนครราชสีมา

วิชา คอมพิวเตอร์ (ง40202)

เสนอ

ครูศิริพร วีระชัยรัตนา

จัดทำโดย

นางสาวพรประภา เอี่ยมรัมย์ เลขที่1

นางสาวพิมพ์พร ชื่นมะเริง เลขที่2

นางสาวเนตรนภา พิมพ์ปรุ เลขที่ 26

นางสาวรัชนีกร นักพรานบุญ เลขที่ 27

ช้นมัธยมศึกษาปี่ที่ 4/3

โครงงานเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาการนำเสนองานด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์

คอมพิวเตอร์ (ง 40202)

โรงเรียนห้วยแถลงพิทยาคม

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครราชสีมา เขต 2